Πολιτισμός, ιστορία, φύση, άγρια τοπία και καταπράσινα βουνά στις όχθες του ποταμού Σακουλέβα, συνθέτουν έναν μοναδικό ζωγραφικό πίνακα, που προσκαλεί τον επισκέπτη σε ένα σαγηνευτικό σεργιάνι σε ολόκληρο το νομό της Φλώρινας.
Η σύγχρονη Φλώρινα είναι πνιγμένη στο πράσινο. Βρίσκεται χτισμένη σ’ ένα πανέμορφο τοπίο, καλυμμένο από αγριοκαστανιές και είναι πρόθυμη να κεράσει τον περιηγητή ξεχωριστές εµπειρίες.
Η λεκάνη της Φλώρινας περικλείεται από τα όρη Βαρνούς και Βέρνο από τα δυτικά και νοτιο δυτικά και από το όρος Βόρας από τα ανατολικά.
Ο Βαρνούντας (ή Περιστέρι) αποτελεί το φυσικό όριο μεταξύ της λεκάνης της Φλώρινας και των Πρεσπών και εκτείνεται από την περιοχή της πόλης μέχρι και πέρα από τα σύνορα με τη βόρεια Μακεδονία. Ψηλότερη κορυφή του στο ελληνικό εδάφος είναι το Κρατερό ή Δεσποτικό (2334 μ.).
Την πόλη διασχίζει ο ποταμός Σακουλέβας.
Οι όχθες του έγιναν διάσημες από την ταινία του Θεόδωρου Αγγελόπουλου «Το μετέωρο βήμα του πελαργού».
Κατά μήκος του Σακουλέβα απλώνεται η λιθόστρωτη λεωφόρος Ελευθερίας,με μια ατέλειωτη σειρά από παλιά αρχοντικά με έντονα χρώματα, νεοκλασικής, εκλεκτικιστικής και ντόπιας μακεδονίτικης αρχιτεκτονικής, με περίτεχνες λεπτομέρειες στις πόρτες και τα φουρούσια των παλιών σπιτιών, χτισμένα τα περισσότερα κατά την περίοδο του Μεσοπολέμου.
Χαρακτηριστικά είναι το σπίτι του Τέγου Σαπουντζή (πρώην δημάρχου της πόλης στα 1912), το Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, το Σπίτι του Βογιατζή, όπου γυρίστηκαν αρκετές σκηνές της ταινίας «Ο Μελισσοκόμος» και το ξενοδοχείο «Διεθνές», όπου στην ίδια ταινία ο Μαρτσέλο Μαστρογιάννη είχε πλαγιάσει με τη Νάντια Μουρούζη.
Το ξενοδοχείο έχει κλείσει για πάντα και σήμερα στεγάζει τη λαογραφική συλλογή της «Λέσχης Πολιτισμού».
Τα πιο πολλά απ’ αυτά τα αρχοντικά, τα έχτισαν Δροσοπηγιώτες μάστορες και τεχνίτες που γύρω στα 1912 ήρθαν στη Φλώρινα από την Πόλη, το Μοναστήρι και τη Μικρασία.
Το βράδυ ο πεζόδρομος της Παύλου Μελά, με τα μοντέρνα καφέ σφύζει από φοιτητόκοσμο.
Συνεχίζοντας προς το κέντρο ο επισκέπτης συναντά τη δημοτική Αγορά και το παλιό παζάρι της Φλώρινας.
Ένας ενδιαφέρον περίπατος είναι αυτός προς το λόφο του Αγ. Παντελεήμονα, που βρίσκεται τμήμα της αρχαίας πόλης της Ύστερης Εποχής του Χαλκού και της Πρώιμης εποχής του Σιδήρου.
Ο Αρχαιολογικός Χώρος της ελληνιστικής πόλης της Φλώρινας μαρτυρά την κατοίκηση από τον 4ο π.Χ. αιώνα, που έληξε εξαιτίας πυρκαγιάς στις αρχές του 1ου π.Χ. αιώνα.
Τα θυμιατήρια και τα πήλινα ειδώλια θεοτήτων (Αφροδίτη, Άρτεμις, Ερμής ) υποδηλώνουν και προϊστορική παρουσία.
Στο Αρχαιολογικό μουσείο της Φλώρινας συγκεντρώνονται ευρήματα μιας μακράς περιόδου, από τους νεολιθικούς μέχρι και τους βυζαντινούς χρόνους, από τις ανασκαφές στο λόφο του Αγίου Παντελεήμονα και το νησάκι του Αγίου Αχιλλείου, όπως και άλλων κοντινών περιοχών.
Στο Λαογραφικό μουσείο της Φλώρινας τα πλούσια εκθέματα, οι πολλές φωτογραφίες και τα συνοδευτικά κείμενα, ταξιδεύουν τον επισκέπτη στο παρελθόν, την παράδοση, των τρόπο ζωής, τις συνήθειες των κατοίκων και την ιστορία της περιιοχής.
Στο Μουσείο Σύγχρονης τέχνης υπάρχει σημαντική συλλογή έργων τέχνης κορυφαίων σύγχρονων Ελλήνων δημιουργών, όπως οι Γιώργος Ζογγολόπουλος, Βλάσης Κανιάρης, Κώστας Κουλεντιανός, Γιάννης Μόραλης, Δημήτρης Μυταράς, Παναγιώτης Τέτσης, Κώστας Τσόκλης, Αλέκος Φασιανός αλλά και Δομήνικος Θεοτοκόπουλος.
Στην Πινακοθήκη της πόλης αναδεικνύεται όλο το καλλιτεχνικό δυναμικό της από 1992, σε ένα διατηρητέο κτίριο του ΟΣΕ. Η συλλογή περιλαμβάνει πάνω από εκατό έργα περίπου σαράντα Φλωρινιωτών καλλιτεχνών από τη δεκαετία του 1920 μέχρι σήμερα.
Χιονοδρομικό Κέντρο Βίγλας
Το Χιονοδρομικό Κέντρο Βίγλας-Πισοδερίου, σε υψόμετρο 1.650 μ., βρίσκεται ανάμεσα στα όρη Βέρνο (Βίτσ ) και Βαρνούς (Περιστέρι).
Διαθέτει ένα αξιόλογο σαλέ και εννέα πίστες, ανάμεσα στις οποίες και τη μεγαλύτερη πίστα ολυμπιακών προδιαγραφών στην Ελλάδα. Οι πίστες, οριοθετημένες από δέντρα, έχουν μοναδική θέα στη Μεγάλη και τη Μικρή Πρέσπα.
Μια περιοχή εξαίρετου φυσικού κάλλους και παγκοσμίως γνωστή για τη σπάνια χλωρίδα και πανίδα της, ο Εθνικός Δρυμός Πρεσπών, καλύπτει 256 τ.χλμ., τα οποία περιλαμβάνουν τις δύο λίμνες και τη Ζώνη Απόλυτης Προστασίας.
Νυμφαίο
Το μαγικό χωριό του νομού, έχει χαρακτηριστεί ως ένα από τα δέκα πιο όμορφα χωριά της Ευρώπης. Θα περάσετε μέσα από δάση οξιάς για να φτάσετε στον προορισμό σας, και θα περπατήσετε σε λιθόστρωτα σοκάκια. Επισκεφτείτε το μισογκρεμισμένο στρατηγείο του Παύλου Μελά, καθώς και την οργάνωση του Αρκτούρου όπου φιλοξενούνται λύκοι και αρκούδες (τις οποίες λογικά δεν θα τις δείτε γιατί είναι η περίοδος της χειμερίας νάρκης). Το χωριό βρίσκεται σε υψόμετρο 1.350 μέτρων, οπότε ντυθείτε καλά
Ξινό Νερό
Το γραφικό χωριό Ξινό Νερό πάλι, που οφείλει το όνομά του στο νερό που τρέχει από τις φυσικές πηγές του, απέχει μόλις 34 χλμ. από τη Φλώρινα
Το Αμύνταιο,ο δρόμος του κρασιού
Είναι γνωστό για τα τοπικά κρασιά του, ονομασίας προέλευσης ανώτερης ποιότητας. Ο δρόμος του κρασιού, που διασχίζει την περιοχή Αμυνταίου, ονομάζεται «Δρόμος του Κρασιού των Μακεδόνων Βασιλέων». Η περιοχή έχει ιδανικό κλίμα για την καλλιέργεια της ποικιλίας ξινόμαυρο, της δυναμι-κότερης των ελληνικών σταφυλιών, η οποία βασιλεύει σ’ όλη την περιοχή. Επίσης διάσημα είναι τα φρουτώδη κρασιά με άρωμα φράουλας, μούρων και λεμονιού, αλλά και βανίλιας, μήλου και βερίκοκου.
Πρέσπες – Η γαλήνη των έξι λιμνών
Οι Πρέσπες είναι ένας υδάτινος παράδεισος.
Η ανεκτίμητη αξία της φύσης, τα συννεφιασμένα τοπία, ο ήλιος στις χιονισμένες κορυφές των βουνών, τα δάση οξιάς, οι καλαμιώνες, τα 260 είδη πουλιών, τα 23 είδη ψαριών και τα 1.300 είδη φυτών, οι πελεκάνοι, τα αρχαιολογικού ενδιαφέροντος ιστορικά μνημεία της, τα βοσκοτόπια, η καλλιέργεια των φασολιών και το μωσαϊκό πολιτισμών καθιστούν την ακριτική περιοχή της Πρέσπας έναν υγροβιότοπο διεθνούς ενδιαφέροντος.
Εδώ ο χρόνος έχει άλλο ρυθμό. Ξεχνάς την πίεση και το άγχος της καθημερινότητας και ακολουθείς ήρεμους ρυθμούς στην απόλυτη σιγαλιά, που διακόπτεται μόνο από τις φωνές των ζώων.
Νοτισμένα χωριά, τζάκια που καπνίζουν διαρκώς, πέτρινα σπίτια, ερημωμένοι οικισμοί, εξαιρετικές γεύσεις και μυρωδιές.
Στις Πρέσπες αφήνεσαι να βλέπεις, ταυτόχρονα, όλες τις εποχές του χρόνου να περνούν μπροστά σου.
Στα βορειοδυτικά σύνορα της Ελλάδας απλώνεται επιβλητικά η ομορφιά της Μικρής και της Μεγάλης Πρέσπας.
Μια τεράστια έκταση 300 τετραγωνικών χιλιομέτρων.
Η Μεγάλη Πρέσπα, γνωστή και ως τριεθνές, η μεγαλύτερη λίμνη των Βαλκανίων, βρίσκεται σε υψόμετρο 853 μ., έχει μέγιστο βάθος 50 μ. και καλύπτει έκταση 288 τ.χλμ.
Η Μικρή Πρέσπα έχει έκταση 44 τ.χλμ.
Τα δάση οξιάς, οι καλαμιώνες, τα 260 είδη πουλιών, τα 23 είδη ψαριών και τα 1.300 είδη φυτών, οι πελεκάνοι, τα αρχαιολογικού ενδιαφέροντος ιστορικά μνημεία της, τα βοσκοτόπια, η καλλιέργεια των φασολιών και το μωσαϊκό πολιτισμών καθιστούν την ακριτική περιοχή της Πρέσπας έναν υγροβιότοπο διεθνούς ενδιαφέροντος.
Άγιος Γερμανός
Πρωτεύουσα των Πρεσπών, χτισμένο ανάμεσα σε μικρά ποτάμια, το χωριό οφείλει την ονομασία του στον ομώνυμο ναό του 10ου αιώνα που κοσμεί στο κέντρο της πλατείας και είναι αφιερωμένος στη μνήμη του Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως Γερμανού.
Ναός ιδιαίτερης αρχιτεκτονικής σημασίας, σαγηνευτικός εσωτερικά, θαυμάσιος εξωτερικά με τους τέσσερις ογκώδεις πεσσούς που στηρίζουν τον κυλινδρικό τρούλο.
Λίγο πιο πέρα βρίσκεται το ποτάμι του Αγίου Γερμανού. Πηγάζει από τις κορυφές του Βαρνούντα, κοντά στα 2.000 μέτρα, και διαρρέει τις γρανιτένιες πλαγιές του βουνού, εκβάλλοντας στη Μεγάλη Πρέσπα.
Περίπου δέκα λεπτά από το χωριό υπάρχει ο παραδοσιακός Νερόμυλος του Αγίου Γερμανού Πρεσπών, ο οποίος κέρδισε το βραβείο της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την Πολιτιστική Κληρονομιά, το Βραβείο Europa Nostra 2016.
Είναι ο μοναδικός από τους 20 νερόμυλους που υπήρχαν στην περιοχή και έχει αποκατασταθεί πλήρως.
Πρόκειται για ένα ισόγειο πέτρινο κτίσμα με ξύλινη στέγη που χτίστηκε το 1930 και χρησιμοποιούνταν ως νερόμυλος (για το άλεσμα των σιτηρών), ως νεροτριβή (για το πλύσιμο των υφασμάτων) και ως μαντάνι (για το φούσκωμα και «πήξιμο» των υφαντών).
Ανταρτικό
Καταπληκτική θέα στις Πρέσπες Αφήνοντας πίσω την Καστοριά και αφού διασχίσουμε την εθνική οδό Καστοριάς – Πρεσπών, θα κάνουμε την πρώτη στάση στο χωριό Ανταρτικό. Είναι ένας πανέμορφος παραδοσιακός οικισμός πέντε λεπτά πριν από την κεντρική διασταύρωση, στην τελική ευθεία προς τη Μικρή Πρέσπα.
Η παλιότερη ονομασία του χωριού ήταν Ζέλοβο, έως το 1927, οπότε μετονομάστηκε σε Ανταρτικό, προς τιμήν των πολλών κατοίκων που συμμετείχαν στον Μακεδονικό Αγώνα.
Αυτό που εντυπωσιάζει στον οικισμό είναι πως σχεδόν όλα τα σπίτια είναι πλινθόκτιστα.
Στο κέντρο της πλατείας το κλειστό ταχυδρομείο, οι παλιές επιγραφές που κρέμονται ακόμη και οι αρχοντικές κατοικίες προσφέρουν ένα μοναδικό ταξίδι στον χρόνο.
Περβάλι
Συνεχίζοντας λίγα χιλιόμετρα πιο πέρα, πηγαίνοντας προς τη Μικρή Πρέσπα, υπάρχει η τοποθεσία Περβάλι, που είναι η καλύτερη θέα προς τις Πρέσπες, η επονομαζόμενη «πόρτα».
Μικρολίμνη
Από τη μια πλευρά τα δάση βελανιδιάς και κέδρου και από την άλλη η απέραντη θέα στη Μικρή Πρέσπα.
Η πρωινή ησυχία και η ξεχωριστή ενέργεια του τοπίου λειτουργούν λυτρωτικά.
Σπάνια είδη πουλιών πετούν πάνω από το κεφάλι σου, ενώ ταυτόχρονα βλέπεις τις ρωγμές και ακούς τους ήχους από τους πάγους που σπάνε στη λίμνη.
Απέναντι το Βιδρονήσι, μία από τις μεγαλύτερες αποικίες κορμοράνων. Η πρόσβαση είναι απαγορευμένη, όπως απαγορεύεται και κάθε είδους ήχος. Ακόμη και το εκκλησάκι του Αγίου Γεωργίου παραμένει κλειστό προκειμένου να μη διαταραχτεί η γαλήνη των κορμοράνων και των αργυροπελεκάνων.
Άγιος Αχίλλειος
Το μικροσκοπικό κατοικημένο νησάκι, στο οποίο πηγαίνουμε διασχίζοντας τη θρυλική πεζογέφυρα των 650 μέτρων, είναι το πιο τουριστικό σημείο της Μικρής Πρέσπας.
Περπατώντας τη θρυλική πεζογέφυρα των 650 μέτρων, ο επισκέπτης θαυμάζει, αγναντεύει και βλέπει τις ξεχασμένες ξύλινες βάρκες.
Πρώτη στάση, η βασιλική του Αγίου Αχίλλειου. Ο ναός χτίστηκε τις τελευταίες δεκαετίες του 10ου αιώνα με έξοδα του τσάρου των Βουλγάρων Σαμουήλ από Λαρισαίους μάστορες.
Στη συνέχεια το μονοπάτι σε οδηγεί στην Παναγιά Πορφύρα του 16ου αιώνα, ενώ στην επιστροφή θα περάσεις από τα ερείπια του Αγίου Δημητρίου και των Δώδεκα Αποστόλων. Στο νησί υπάρχει ξενώνας και εστιατόριο για όσους θέλουν να βιώσουν την απομόνωση απ’ όλους και απ’ όλα.
Ψαράδες
Το σούρουπο είναι η πιο ωραία ώρα για να εκτιμήσεις αυτό τον ακριτικό παράδεισο.
Τελευταία στάση στο πιο εμβληματικό σημείο της Πρέσπας, το χωριό Ψαράδες.
Εδώ οι άνθρωποι θα σου πουν ότι γεννήθηκαν στις βάρκες. Το ψάρεμα και η λίμνη είναι η ζωή τους.
Διηγούνται ιστορίες από τα παλιά, από τον Εμφύλιο, και σε ξεναγούν στα ασκηταριά.
Το βλέμμα ξεχνιέται στον ορίζοντα και ο επισκέπτης απολαμβάνει την πλούσια χλωρίδα και πανίδα και τη μοναδικής αξίας βιοποικιλότητα του τόπου.
