Όλη η Ελλάδα μια θάλασσα άλλοτε ήρεμη, με χαλαρούς κυματισμούς, άλλοτε γαλήνια σαν λάδι με τον ουρανό να καθρεφτίζεται στα βάθη της, άλλοτε ταραγμένη με τις ανάλαφρες ρυτιδώσεις της, άλλοτε αγριεμένη με τις δυνατές της τρικυμίες
Όλη η Ελλάδα μια παραλία, όπου στοχάζεσαι πάνω σε έναν βράχο ερημικό, ή διαβάζεις σε μια όμορφη αμμουδιά, ή ρεμβάζεις από τα βότσαλα το απέραντο γαλάζιο.
Η θάλασσα βρίσκεται βαθιά στην ψυχή του Έλληνα και στην καρδιά του ελληνικού Πολιτισμού.
Η Ελλάδα, αν και κατ’ εξοχήν ορεινή χώρα, είναι γνωστή σε όλον τον κόσμο για τις ωραιότερες θάλασσες και τις μοναδικές παραλίες της.
Ιόνιο
Το Ιόνιο είναι η θαλάσσια περιοχή που βρίσκεται δυτικά της Ελλάδας, βρέχει τις ιταλικές ακτές της Καλαβρίας, της Απουλίας και της Σικελίας και εκτείνεται προς νότο από το τμήμα της Μεσογείου μεταξύ Μάλτας και Κρήτης και προς ανατολάς από τη νότια Αλβανία και την δυτική Ελλάδα.
Στο Ιόνιο πέλαγος βρίσκεται το μεγαλύτερο βάθος ολόκληρης της Μεσογείου και έχει τα νησιά Κέρκυρα, Παξούς, Λευκάδα, Κεφαλονιά, Ιθάκη, Ζάκυνθος, και Κύθηρα, όπως και αρκετά άλλα μικρότερα.
Έχει μεγάλη ποικιλία θαλάσσιας ζωής, γι’ αυτό και η αλιεία εκεί είναι αρκετά ανεπτυγμένη.
Σύμφωνα με τον επικρατέστερο μύθο, το Ιόνιο έλαβε την ονομασία του από την Ιώ, την οποία ερωτεύτηκε ο Δίας, το αντιλήφθηκε η Ήρα, τη μεταμόρφωσε σε αγελάδα και έβαλε τον «Πανόπτη» Άργο να την φυλάει.
Ο Δίας τότε έστειλε τον Ερμή να την ελευθερώσει, αλλά η Ήρα, που το αντιλήφθηκε, έστειλε την αλογόμυγα (“οίστρο”) και την τσιμπούσε συνέχεια, με συνέπεια να αναγκαστεί να φύγει αρχικά προς το Ιόνιο, μετά προς Ιλλυρία, και στη συνέχεια προς την Ασία, μέσω Θράκης και Βοσπόρου. Άλλος μύθος λέει πως πήρε την ονομασία του από τους Ίωνες που χάθηκαν εκεί.
Αιγαίο
Το Αιγαίο έχει έκταση 250.000 τ.χ. και είναι μία από τις σημαντικότερες θάλασσες της Ευρώπης.
Ο Διεθνής Υδρογραφικός Οργανισμός καθορίζει τα όρια του Αιγαίου πελάγους ως εξής:
Νότια, από το ακρωτήριο Άσπρο της Μικράς Ασίας έως το ακρωτήριο Κουμπουρνού, το βορειοανατολικό άκρο της Ρόδου, δια μέσω του νησιού έως το ακρωτήριο Πρασονήσι.
Νοτιοδυτικά έως το σημείο Βρόντος της Καρπάθου, δια μέσω του νησιού έως το ακρωτήριο Καστέλο, το νοτιότερο άκρο της Καρπάθου, έπειτα νοτιοδυτικά έως το ακρωτήριο Πλάκα της Κρήτης, δια μέσω του νησιού έως την Άγρια Γραμβούσα.
Από το βορειοδυτικό άκρο της έως το ακρωτήριο Απολυτάρες των Αντικυθήρων, δια μέσω του νησιού έως το βράχο Ψείρα, στα βορειοδυτικά του νησιού, έπειτα βορειοδυτικά έως το ακρωτήριο Τραχήλι των Κυθήρων δια μέσω του νησιού έως το ακρωτήριο Καραβούγια και έπειτα βορειοδυτικά έως το ακρωτήριο της Αγίας Μαρίας της Ελαφονήσου.
Σύμφωνα με τη μυθολογία μας, το Αιγαίο πήρε το όνομά του από τον βασιλιά της Αθήνας, Αιγαία.
Ο Αιγαίας είχε πει στο γιο του, Θησέα, που είχε πάει να σκοτώσει το Μινώταυρο της Κρήτης, να επιστρέψει με λευκά πανιά αν το κατάφερνε.
Όμως, ο Θησέας εξαιτίας του ενθουσιασμού για τη νίκη του, ξέχασε να ανεβάσει τα λευκά πανιά στο πλοίο και ο πατέρας του όταν το είδε από μακριά να επιστρέφει με μαύρα παιδιά, αυτοκτόνησε πέφτοντας από το Σούνιο στη θάλασσα.
Από γεωλογικής άποψης, το Αιγαίο οφείλει την ονομασία του στο γεγονός ότι σχηματίστηκε μετά την ανάδυση της Αιγηίδας, όταν οι γεωλογικές αναστατώσεις και τα ρήγματα της περιοχής προκάλεσαν διαδοχικές βυθίσεις και ανυψώσεις που διαμόρφωσαν τη σημερινή του μορφή.
Πελάγη και θάλασσες
Από την αρχαιότητα, τα διάφορα τμήματα του Αιγαίου έχουν ιδιαίτερα ονόματα:
Μυρτώο πέλαγος, μεταξύ Σουνίου και Κυθήρων.
Θρακικό πέλαγος, μεταξύ Θάσου, Σαμοθράκης και θρακικών ακτών.
Ικάριο πέλαγος, μεταξύ Χίου και Κω.
Κρητικό πέλαγος, βόρεια της Κρήτης.
Καρπάθιο πέλαγος, μεταξύ Καρπάθου και μικρασιατικών ακτών.
Ευβοϊκή θάλασσα, που περιβρέχει το νησί Εύβοια.
Δωδεκανησιακή θάλασσα, που περιβάλλει τα Δωδεκάνησα.
Ακρωτήρια
Τα κυριότερα είναι:
Κάβο Μαλιάς, στη χερσόνησο Επιδαύρου Λιμηράς της Πελοποννήσου (Λακωνία). Σκύλλαιο (κοιν. Κάβο Σκυλί), στην Αργολική χερσόνησο. Σουνίου στην Αττική. Καφηρέας (κοιν. Κάβο Ντόρο), στη Νότια Εύβοια. Αρτεμίσιο, στη Βόρεια Εύβοια. Τρίκερι (αρχ. Αιάντειον), στη χερσόνησο του Πηλίου. Παλιούρι στη χερσόνησο Παλλήνης Χαλκιδικής. Δρέπανο, στη χερσόνησο Σιθωνίας Χαλκιδικής. Άγιος Γεώργιος ή Σταυρός ή Φονιάς (αρχ. Νυμφαίον) στη χερσόνησο Αγίου Όρους (Άθως). Έλλη στη χερσόνησο Καλλίπολης Θράκης.
Κόλποι
Επιδαύρου Λιμηράς, Αργολικός, Σαρωνικός στην Αττική, Μαλιακός στη Στερεά, Ευβοϊκός μεταξύ Εύβοιας και Στερεάς (Βόρειος Ευβοϊκός και Νότιος Ευβοϊκός), Παγασητικός στη Θεσσαλία, Θερμαϊκός, Τορωναίος, Σιγγιτικός, Στρυμονικός και Καβάλας στη Μακεδονία, Κόλπος Ξηρού στη Θράκη, Αδραμυττηνός, Ελαΐτικος, Κισσάμου, Χανίων, Σούδας, Αλμυρού και Μιραμπέλου στην Κρήτη, Καλλονής και Γέρας στη Λέσβο.
Λιμάνια
Στην ηπειρωτική Ελλάδα του Πειραιά, της Ελευσίνας, του Λαυρίου, της Ραφήνας, του Ναυπλίου, της Χαλκίδας, της Στυλίδας, του Βόλου, της Θεσσαλονίκης, της Καβάλας, του Πόρτο Λάγο, της Αλεξανδρούπολης, του Ίβριτζε (κόλπος Ξηρού στην Α. Θράκη).
Στην Κρήτη: του Ηρακλείου, της Σούδας, των Χανίων. Στα άλλα νησιά: της Μυτιλήνης, της Χίου, Βαθύ (Σάμου), της Ρόδου, της Άνδρου, της Θάσου, της Ερμούπολης (Σύρου) κτλ.
Τα νησιά του Αιγαίου χωρίζονται, διοικητικά, σε τρεις περιφέρειες:
Την περιφέρεια Βορείου Αιγαίου, που περιλαμβάνει τα νησιά: Λέσβου, Λήμνου, Χίου, Σάμου, Ικαρίας
Την περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου, που περιλαμβάνει τα νησιά:
Άνδρου (Δήμος Άνδρου), Π.Ε. Θήρας (Δήμος Ανάφης, Δήμος Θήρας, Δήμος Ιητών, Δήμος Σικίνου, Δήμος Φολεγάνδρου), Καλύμνου (Δήμος Αγαθονησίου, Δήμος Αστυπάλαιας, Δήμος Καλυμνίων, Δήμος Λειψών, Δήμος Λέρου, Δήμος Πάτμου), Καρπάθου (Δήμος Καρπάθου, Δήμος Κάσου), Κέας-Κύθνου (Δήμος Κέας, Δήμος Κύθνου), Κω (Δήμος Κω, Δήμος Νισύρου), Π.Ε. Μήλου (Δήμος Κιμώλου, Δήμος Μήλου, Δήμος Σερίφου, Δήμος Σίφνου), Π.Ε. Μυκόνου (Δήμος Μυκόνου), Νάξου (Δήμος Αμοργού, Δήμος Νάξου και Μικρών Κυκλάδων), Πάρου (Δήμος Αντιπάρου, Δήμος Πάρου), Ρόδου (Δήμος Μεγίστης, Δήμος Ρόδου, Δήμος Σύμης, Δήμος Τήλου, Δήμος Χάλκης), Σύρου (Δήμος Σύρου – Ερμούπολης), Τήνου (Δήμος Τήνου)
Την περιφέρεια Κρήτης, που περιλαμβάνει τους νομούς Ηρακλείου, Λασιθίου, Ρεθύμνου και Χανίων.
