Αιδηψός – Προικισμένη με φυσικό κάλλος και θεραπευτικά νερά

Οι ιαματικές πηγές της Αιδηψού έχουν ιστορία μεγαλύτερη των 20.000 ετών! Αναφέρονται από τον Αριστοτέλη, τον Στράβωνα και τον Πλούταρχο και σήμερα αποτελούν ίσως την πιο ονομαστή λουτρόπολη της Ελλάδας. Στη Βόρεια Εύβοια τα Λουτρά Αιδηψού, είναι γνωστά για τις θεραπευτικές ιδιότητες των νερών που αναβλύζουν σε μεγάλη θερμοκρασία.

Ο φιλόσοφος Αριστοτέλης (384 – 322 π.Χ.), στα Μετεωρολογικά του, σε αναφορά τους στις πηγές των Λουτρών, αναφέρει ότι η θάλασσα σχηματίζει υπόγεια ποτάμια και από αυτή την αιτία δημιουργήθηκαν τα θερμά λουτρά της Αιδηψού. Η περιοχή από τους παλαιότερους χρόνους ήταν γνωστή για τα χαλκουργεία της και ίσως αυτό δικαιολογεί το ότι ήταν από τις λίγες πόλεις που είχαν δικό τους νόμισμα. Το νόμισμα αυτό, που αναφέρει ο Ρήγας Φερραίος στη Χάρτα του, είχε χαραγμένο στη μία πλευρά κάβουρα και στην άλλη ένα ψάρι, συμβολίζοντας το θαλάσσιο πλούτο της περιοχής.

Ο ιστορικός Πλούταρχος (50 – 125 μ.Χ.) περιγράφει την κοινωνική ζωή που είχε αναπτυχθεί στην περιοχή, την ευχάριστη διαμονή στην πόλη και τις διασκεδάσεις τις, και τη λαμπρή διατροφή με τα άφθονα ψάρια και τα πτηνά της. Ο ιστορικός αναφέρει ακόμα ότι η Αιδηψός επί τέσσερις και πλέον αιώνες, από το βασιλιά της Μακεδονίας Αντίγονο μέχρι τους Ρωμαίους αυτοκράτορες Γέτα και Γορδιανό γνώρισε μεγάλη ακμή.

Ο Στ. Βυζάντιος αναφέρεται στα μεταλλεία χαλκού κοντά στην Αιδηψό και στο περίφημο «αιδηψικόν ξίφος».

Σύμφωνα με μια ντόπια λαϊκή παράδοση, η Λειψώ (αρχαίο όνομα της Αιδηψού) δεν ήταν παρά τα βιβλικά Σόδομα και Γόμορα, η πόλη της αμαρτίας, εξαιτίας της αμαρτωλής ζωής που περνούσαν οι επισκέπτες εκεί, παραδίδεται ακόμα και η καταστροφή τους, μετά το αναποδογύρισμα και το βούλιαγμα της γης, καθώς και η μετέπειτα εμφάνιση των θερμών νερών.

Η ίδια παράδοση λέει πως από τη βιβλική καταστροφή σώθηκε μόνο μια γυναίκα, η Ζαχάραινα ή Αγαθοσύνη, μαζί με τη γουρούνα της και τα γουρουνόπουλά της, τη μόνη της περιουσία, παράκουσε όμως τη θεία εντολή να μη γυρίσει να δει τα γεγονότα και τιμωρήθηκε με μαρμάρωμα στη θέση, που παρέμεινε ως τοπωνύμιο πάνω από το νεκροταφείο της Αιδηψού. Άλλη παράδοση, ταυτίζει, τέλος, την Αιδηψό με τη Βαβέλ.

Παραμένει άγνωστο πότε και από ποιον χτίστηκε, ωστόσο, είναι βέβαιο ότι το ιαματικό νερό ήταν γνωστό πριν από τον 4ο π.Χ. αιώνα, αφού σύμφωνα με τις περιγραφές του Στράβωνα ονομάστηκε «Θερμά Ηρακλέους».

Σύμφωνα με την ελληνική μυθολογία, η θεά Αθηνά ζήτησε από τον αδερφό της, τον θεό της φωτιάς, Ήφαιστο, να δημιουργήσει τα λουτρά της Αιδηψού, ώστε να ξεκουράζεται εδώ μετά από κάθε άθλο ο αγαπημένος της ήρωας Ηρακλής.

Η θεά Ήρα συμβούλεψε τον Δευκαλίωνα και την Πύρρα να λουστούν στα θερμά νερά των πηγών, για να κάνουν πολλά και γερά παιδιά. Μετά από λίγο γέννησαν τον Έλληνα, γενάρχη των Ελληνικών φύλων.

Μεγάλη ακμή γνώρισε η λουτρόπολη στα ρωμαϊκά χρόνια (100 π.Χ.-100 μ.Χ.). Ο Ρωμαίος στρατηγός Σύλλας δημιούργησε εδώ τις πρώτες θέρμες και διοργάνωνε συμπόσια.

Την υδροθεραπεία ως μέθοδο ίασης πολλών ασθενειών, εισήγαγε ο Ιπποκράτης στα μέσα του 5ου αιώνα. Η καινοτομία αυτή, υπήρξε πολύ επιτυχής και τα Ασκληπιεία μετατρέπονται σε κανονικά ιατρεία, όπου η Λουτροθεραπεία ασκείται με σύστημα και μέθοδο, και καθιερώνεται ως βασική σχεδόν ανάγκη υγιών και μη.

Το αποκορύφωμα της δόξας της το γνωρίζει στα χρόνια της Ρωμαϊκής κυριαρχίας. Ο Πλούταρχος στο βιβλίο του «Βίος Σύλλα» αναφέρεται διεξοδικά, τόσο στις φυσικές καλλονές και στην πλουσιότατη χλωρίδα και πανίδα της περιοχής της Αιδηψού, όσο και στα ονομαστά συμπόσια, που σχεδόν πάντοτε συνοδεύουν τη λουτροθεραπεία.

Εκεί, παράλληλα με την παράθεση εξαιρετικής ποιότητας και μεγάλης ποικιλίας εδεσμάτων, οι λουόμενοι είχαν την ευκαιρία να απολαύσουν και την πνευματική τροφή που πρόσφεραν οι ολονύκτιες συζητήσεις.

Δεν αργεί όμως να διαστρεβλωθεί ο ρόλος της υδροθεραπείας, όπως εξάλλου συνέβη και με τους περισσότερους τομείς του τρόπου ζωής των Ρωμαίων. Οι χώροι των λουτρών μετατρέπονται σε χώρους οργίων και ακολασίας, πράγμα που οδήγησε με την επικράτηση του Χριστιανισμού σ΄έναν αμείλικτο διωγμό εναντίον όλων των λουτροθεραπευτηρίων.

Έτσι, για πολύ καιρό οι λουτροπόλεις, όπως η Αιδηψός θεωρούνται καταραμένες και ερημώνουν. Με την πάροδο του χρόνου και την άμβλυνση των παθών ,ο ίδιος ο Χριστιανισμός αναγνωρίζει την αξία της υδροθεραπείας. Πολλές μονές ιδρύονται κοντά σε λουτροπόλεις και επικρατεί μάλιστα η άποψη ότι το νερό ξεπλένει τα αμαρτήματα.

Στο τέλος του 19ου αιώνα το ανεξάρτητο Ελληνικό κράτος ξεκινά την πορεία ανασυγκρότησής του και φυσικά την ίδια πορεία ακολουθούν και τα Λουτρά της Αιδηψού.

Το ρυμοτομικό σχέδιο της καινούριας πόλης ανατέθηκε σε Βαυαρούς επιστήμονες και έγινε με πρωτοβουλία της Βασίλισσας Όλγας, σύμφωνα με τα σύγχρονα πρότυπα και το πρώτο ελληνικό δείγμα πολεοδόμησης, που ήταν η γειτονική πόλη των Ωρεών, που είχε αναλάβει η προκάτοχός της, Βασίλισσα Αμαλία. Η Βασίλισσα Όλγα σύζυγος του Βασιλιά Γεώργιου του Α΄ είχε ιδιαίτερη αδυναμία στην πόλη, όπου και ίδρυσε το ομώνυμό της ορφανοτροφείο εκείνη την εποχή, φιλοξενήθηκε δε το 1907 για κάποιο χρονικό διάστημα στο ξενοδοχείο «Θερμαί Σύλλα». Η τουριστική ανασυγκρότηση αρχίζει ουσιαστικά το 1896 όταν ο μεγαλοϊδιοκτήτης Ερρίκος Τομπάζης κτίζει το πρώτο σύγχρονο ξενοδοχειακό συγκρότημα, το «Θερμαί Σύλλα».

Επιστήμονες και γιατροί προτείνουν τα ιαματικά λουτρά της Αιδηψού για πολλές παθήσεις, όπως εκφυλιστικές αρθροπάθειες (χρόνιες και παραμορφωτικές καταστάσεις πολύτιμα για τη σωματική υγεία και ευεξία του επισκέπτη, ρευματοπάθειες (χρόνιες μορφές ρευματισμών), σπονδυλοαθρίτιδες (χρόνιες και αγκυλωτικές μορφές), ριζίτιδες, οσφυαλγίες, ισχιαλγίες, μετατραυματικές δυσμορφίες και αγκυλώσεις, περιφερικές νευρίτιδες (νευραλγίες-μυαλγίες), ημικρανίες, τενοντίτιδες, αγγειοπάθειες (στην περιφερική κυκλοφορική ανεπάρκεια επιδρά το διοξείδιο του άνθρακα), παθήσεις του ενδοκρινολογικού κύκλου (επιδρά η αναζωογονητική δράση του Ραδονίου). Εκτός από τα ιαματικά λουτρά, μπορείτε να απολαύσετε και τα λασπόλουτρα της πόλης και να συνδυάσετε τη θεραπευτική αγωγή με ποσιθεραπεία από τις πηγές πόσιμου ύδατος.

Τα τοπία με την απαράμιλλη φυσική ομορφιά τους και οι θεραπευτικές ιδιότητες των νερών της, κάνουν την Αιδηψό ένα ιδανικό τουριστικό προορισμό. Στο κέντρο του χωριού βρίσκεται ο Ιερός Ναός της Κοιμήσεως της Θεοτόκου που είναι κτισμένος από το 1860 και είναι ρυθμού βασιλικής.

Η αρχαιολογική συλλογή Αιδηψού

Η αρχαιολογική συλλογή στεγάζεται στον ημιώροφο του Υδροθεραπευτηρίου του ΕΟΤ. Μερικά από τα ογκώδη εκθέματα βρίσκονται στους χώρους υποδοχής, στο ισόγειο. Στην κύρια είσοδο του κτιρίου στέκονται δύο ενεπίγραφα βάθρα προς τοπικούς άρχοντες της ρωμαϊκής Εύβοιας. Στο χώρο υποδοχής εκτίθεται η πλάκα με τα σύμβολα του μυθικού ήρωα Ηρακλή, το τόξο και τη λεοντή και υπερφυσικό άγαλμα ιματιοφόρου άνδρα του 2ου – 3ου αιώνα μ.Χ.. Στον ημιώροφο, στον προθάλαμο της αίθουσας που εκτίθεται η συλλογή, βρίσκεται θραύσμα επιτύμβιας στήλης του 4ου αιώνα π.Χ. από τα Γιάλτρα, που παρουσιάζει γυμνό νέο και τμήμα ρωμαϊκού αγάλματος του Ηρακλή. Στη συλλογή παρουσιάζονται στοιχεία από το προϊστορικό παρελθόν της περιοχής, κυρίως ευρήματα από τις ανασκαφές στον προϊστορικό οικισμό του Κουμπιού, λόφου 2 χλμ. βόρεια των Λουτρών Αιδηψού. Εκτίθενται δείγματα κεραμικής από τους γεωμετρικούς έως και τους ρωμαϊκούς χρόνους από το Καστέλι Γιάλτρων και από ανασκαφές σε οικόπεδα στο κέντρο των Λουτρών Αιδηψού. Φιλοξενούνται ακόμα το μυκηναϊκό ξίφος που βρέθηκε στην περιοχή του οικισμού Καστανιώτισσας του δήμου Ιστιαίας, πελέκεις και σμίλες από το όρος Καντήλι.