Παλιό και νέο συνυπάρχουν κάπου στον Παρνασσό και το σμίξιμό τους «γέννησε» την αρχόντισσα Αράχωβα, άγρια και γλυκιά, παραδοσιακή και μοντέρνα, όμορφη… ρομαντική… γραφική… κοσμοπολίτικη…
Προικισμένη με γραφικά σοκάκια, πετρόκτιστα σπίτια και αρχοντικά, καταπράσινη θέα, κελαριστά ρυάκια και το καλύτερο χιονοδρομικό κέντρο της Ελλάδας, η Αράχωβα ντύνεται στα άσπρα και υποδέχεται χιλιάδες επισκέπτες από την Ελλάδα και το εξωτερικό, για να τους προσφέρει τις πιο λαμπερές μέρες του χειμώνα, χαρά και διασκέδαση.
Η Αράχωβα (ή Αράχοβα) είναι ορεινή κωμόπολη, χτισμένη στις νότιες πλαγιές του Παρνασσού και καταλήγει σε χαράδρα, όπου ρέει ο ποταμός Πλείστος. Η κεντρική πλατεία της βρίσκεται σε υψόμετρο 960 μέτρων. Διοικητικά ανήκει στον νομό Βοιωτίας και στον Δήμο Διστόμου-Αράχωβας-Αντίκυρας.
Για την προέλευση της ονομασίας της, υπάρχουν τρεις εκδοχές. Η πρώτη λέει πως προέρχεται από τη νοτιοσλαβική λέξη Οrechova που σημαίνει καρυδότοπος. Η δεύτερη, ότι η περιοχή ήταν γνωστή τα χρόνια της Επανάστασης ως «Ράχωβα» – λέξη ελληνικής ρίζας, που προέρχεται από το συνδυασμό «ράχις» και «ωβάς» – και χρησιμοποιήθηκε για να δηλώσει την οικιστική ένωση κατοίκων που ζούσαν στην ευρύτερη περιοχή σε μικρότερους σχηματισμούς. Η Τρίτη εκδοχή θέλει τη λέξη να προέρχεται από την ελληνική «ράχις» και τη σλαβική «ova» (τόπος), άρα «Αράχωβα» (Αράχοβα) = «ραχότοπος»
Ο επισκέπτης από την πρώτη στιγμή αποκαλύπτει τη γοητεία της μέσα από έναν ρομαντικό περίπατο στα γραφικά πλακόστρωτα σοκάκια της, με φόντο τις πλαγιές του βουνού.
Ο αναλλοίωτος παραδοσιακός χαρακτήρας της, η άγρια ομορφιά της, το κοσμοπολίτικο πρόσωπό της, οι πολυάριθμες δραστηριότητες που προσφέρει και το χιονοδρομικό κέντρο, την καθιστούν δημοφιλές χειμερινό θέρετρο και την κατατάσσουν στην κορυφή του ελληνικού χειμερινού τουρισμού, τόσο ώστε να την αποκαλούν «Μύκονο του χειμώνα».
Δραστηριότητες
Σκι και snowboard στο Χιονοδρομικό Κέντρο Παρνασσού με θέα τη θάλασσα
Το χιονοδρομικό κέντρο Παρνασσού διαθέτει δύο περιοχές τα Κελάρια και τη Φτερόλακκα, με 21 πίστες συνολικά, 5 συνδετικά μονοπάτια και 4 μίνι πίστες αρχαρίων με babylifts. Εδώ μπορείτε να μυηθείτε στα μυστικά του σκι ή του snowboard.
Σε πολλά σημεία του χιονοδρομικού, υπάρχει απεριόριστη θέα, στα νότια προς τον Κορινθιακό Κόλπο και στα βόρεια, στον Ευβοϊκό, χαρίζοντας τη δυσεύρετη εμπειρία του “skiing with sea view”. Στις εγκαταστάσεις του χιονοδρομικού λειτουργεί κατάστημα ενοικίασης και συντήρησης χιονοδρομικού εξοπλισμού.
Βόλτα με snow mobile
Η βόλτα με τις γνωστές γουρούνες είναι ο καλύτερος τρόπος για να γνωρίσει κάποιος τις άγνωστες ομορφιές του Παρνασσού. ATV και Buggy και παντός τύπου εξοπλισμό μπορεί ο επισκέπτης να νοικιάσει στο Δόκανο, περιοχή που συνδέει το Λιβάδι με την Επτάλοφο.
Βόλτα με χιονορακέτες
Το περπάτημα στο χιόνι γίνεται εύκολη υπόθεση με τη χρήση χιονορακετών πάνω στα παπούτσια. Χιονορακέτες θα βρείτε σε ειδικά καταστήματα της περιοχής.
Πεζοπορία
Αν αγαπάτε την περιπλάνηση στην παρθένα φύση, το βουνό του Παρνασσού προσφέρεται για ατελείωτες πεζοπορίες. Υπάρχουν δεκάδες σηματοδοτημένα μονοπάτια για όλα τα γούστα και τις δυνατότητες.
Τους χειμερινούς μήνες με χιόνια, ενδείκνυται η χρήση χιονορακετών. Καλό είναι να έχετε μαζί ειδικά μπατόν, αδιάβροχο, χάρτη, νερό και ξηρά τροφή.
Ιππασία
Η ιππασία στην Αράχωβα αποτελεί μία από τις κορυφαίες δραστηριότητες που προσφέρονται στο βουνό. Στο Λιβάδι λειτουργεί χώρος για ιππικές δραστηριότητες, ονόματι «Άτι».
Ποδήλατο βουνού
Με την καθοδήγηση και την εμπειρία δύο εταιρειών, μία στο Λιβάδι Αράχωβας και μία στην στην Πολύδροσο, το Mountain Bike έχει αναδειχθεί σε μία από τις κορυφαίες δραστηριότηττες στην Αράχωβα, σε ειδικά σηματοδοτημένες διαδρομές μέσα στον Εθνικό Δρυμό Παρνασσού. Οργανωμένες ποδηλατικές περιηγήσεις, ενοικιάσεις ποδηλάτων και λοιπού εξοπλισμού, αλλά και μαθήματα ορεινής ποδηλασίας και downhill παρέχονται από τις ομάδες των δύο εταιρειών.
Ταβέρνες – εστιατόρια
Στις ταβέρνες και τα εστιατόρια της Αράχωβας, μπορείτε να γευτείτε ντόπια κρέατα όπως το φημισμένο πρόβειο κοντοσούβλι και το κοκορέτσι, αρνάκι ή κατσικάκι στη λαδόκολλα, χωριάτικες πίτες, παραδοσιακά μεζεδάκια και σαρμάδες από τα γιδοπρόβατα του Παρνασσού, χειροποίητες χυλοπίτες και τραχανά.
Σε όλες τις ταβέρνες και τα εστιατόρια θα βρείτε το περιβόητο αραχωβίτικο τυρί, την φορμαέλα, σε διάφορες εκδοχές. Η φορμαέλα έχει ονομασία προέλευσης κατοχυρωμένη από την Ευρωπαϊκή Ένωση.Συνοδέψτε το γεύμα σας με το ονομαστό μπρούσκο αραχωβίτικο κρασί και ολοκληρώστε το γεύμα σας απολαμβάνοντας ντόπιο γιαούρτι με μέλι ή παραδοσιακά αραχωβίτικα γλυκά και γλυκά του κουταλιού.
Πλατεία Λάκκα
Είναι η πανέμορφη πλακόστρωτη πλατεία, στην καρδιά της Αράχωβας, πλημμυρισμένη από τραπεζάκια για καφέ, γλυκό και ποτό, όπου την ημέρα πλήθος κόσμου την απολαμβάνει στη λιακάδα και το βράδυ σε μια ατμόσφαιρα ζεστή και ρομαντική, από τα φωτάκια που στολίζουν τα δένδρα της.
Το Ρολόι της Αράχωβας
Σήμα κατατεθέν της Αράχωβας αποτελεί ο απόκρημνος βράχος με το ρολόι, που χρονολογείται από τις αρχές του 18ου αιώνα. Ο βράχος πάνω στον οποίο χτίστηκε χρησίμευε ως φυσικό ψυγείο για τη φύλαξη τυριών.
Δίπλα στο βράχο του ρολογιού, είναι ο Ιερός Ναός των Εισοδίων της Θεοτόκου και το παλιό Δημοτικό Σχολείο που σήμερα λειτουργεί ως Λαογραφικό Μουσείο Αράχωβας.
Τα καταλύματα στην Αράχωβα είναι πάρα πολλά, για όλα τα γούστα και όλες τις τσέπες. Παραδοσιακοί ξενώνες, μοναδικά ξύλινα σαλέ, ενοικιαζόμενα διαμερίσματα, μεγάλες ξενοδοχειακές μονάδες, αλλά και ιδιόκτητες κατοικίες βραχυχρόνιας μίσθωσης (Airbnb) θα σας προσφέρουν άνετη και ζεστή διαμονή.
Εγκάρσιος – Άη Γιώργης
Αξίζει τον κόπο να ανεβείτε τα 264 σκαλιά (Εγκάρσιος) που ξεκινούν από τον κεντρικό δρόμο, για να βρεθείτε στον Ιερό Ναό Αγίου Γεωργίου, στο ψηλότερο σημείο του χωριού, όπου θα θαυμάσετε την υπέροχη θέα. Υπάρχουν ιστορικά έγγραφα που αποδεικνύουν την ύπαρξη του ναού από το 1676 αλλά σίγουρα η ανέγερσή του τοποθετείται αρκετά πιο παλιά. Μπορείτε να ανεβείτε τα 264 σκαλοπάτια και να φτάσετε στο προαύλιο του ναού όπου σύμφωνα με την παράδοση διεξήχθησαν καθοριστικά τμήματα της ιστορικής μάχης της Αράχωβας του 1826.
Μάλιστα σε κάποια σημεία του τοίχου της εκκλησίας είναι ορατές οι τρύπες από τις σφαίρες κατά τη διάρκεια των εχθροπραξιών. Το εσωτερικό του ναού ξεχωρίζει για την βυζαντινή μεγαλοπρέπεια αλλά και την καλαισθησία των αγιογραφιών που καλύπτουν τους τοίχους και κοσμούν το ξυλόγλυπτο τέμπλο. Προς τιμήν του Άη Γιώργη γίνεται κάθε χρόνο το γνωστό Πανηγυράκι της Αράχωβας.
Το Πανηγυράκι αποτελεί ένα από τα πιο ενδιαφέροντα δρώμενα και εορτασμούς που διαρκεί τρεις ημέρες, με μερικά από τα έθιμα να διασώζονται από την περίοδο του Βυζαντίου και άλλα να έχουν αρχαιότερες καταβολές. Ο χορός των γερόντων, η πάλη, η σφαιροβολία και η διελκυστίνδα δομούν την εικόνα ενός πραγματικά αυθεντικού ελληνικού πανηγυριού που χάνεται στα βάθη των αιώνων.
Μνημείο της Μάχης στην Αράχωβας
Στην Αράχωβα καταγράφηκε μια από τις μεγαλύτερες πολεμικές επιτυχίες των επαναστατημένων Ελλήνων απέναντι στα τουρκικά στρατεύματα κατά τη διάρκεια της επανάστασης του 1821. Ηγέτης και εκφραστής αυτής της μεγάλης επιτυχίας ήταν ο Γεώργιος Καραϊσκάκης ο οποίος μετά την πτώση του Μεσολογγίου και αφού είχε οχυρωθεί για ένα χρονικό διάστημα στην Ακρόπολη των Αθηνών επέλεξε να κατευθυνθεί προς τη Ρούμελη ώστε να ανακόψει τον ανεφοδιασμό των Τούρκων από το βορρά προβαίνοντας ταυτόχρονα σε αντιπερισπασμό. Στις 18 Νοεμβρίου του 1826 συνάντησε τις δυνάμεις των Τούρκων στην Αράχοβα και μετά από μάχη 6 ημερών νίκησε, προκαλώντας τεράστιες απώλειες στον εχθρό που υπολογίζονται σε 2000 άντρες, μεταξύ των οποίων και ο ηγέτης τους Μουσταφάμπεης. Αυτή η νίκη αναπτέρωσε το ηθικό των Ελλήνων ώστε να συνεχίσουν τον απελευθερωτικό τους αγώνα και κατέγραψε το όνομα του Καραΐσκάκη στις συνειδήσεις των ντόπιων ως έναν μεγάλο ήρωα και απελευθερωτή. Στον περίβολο του ναού του Αγίου Γεωργίου υπάρχει το μνημείο του Καραϊσκάκη.
Επίσκεψη στα εντυπωσιακά σπήλαια του Παρνασσού
Κωρύκειο Άντρο
Το σπήλαιο του Πανός ή Κωρύκειο Άντρο, σε υψόμετρο 1360μ. στη ΝΔ πλευρά του Παρνασσού, μέσα σε ένα πανέμορφο δάσος από έλατα και υπέροχη θέα, ήταν αφιερωμένο στον θεό Πάνα και τις Κωρύκειες Νύμφες. Έχει αποκτήσει παγκόσμια φήμη, όχι μόνο για την φυσική ομορφιά του, αλλά και για τη μαγεία που προκαλεί ο αρχαίος μύθος, κατά τον οποίο, σύμφωνα με τον Αισχύλο το σπήλαιο αποτελούσε χώρο επίσκεψης θεϊκών πνευμάτων.
Ο Pierre Amandry εξερεύνησε το σπήλαιο το 1970, φέρνοντας στο φως ευρήματα από την Νεολιθική εποχή και στοιχεία που αποδεικνύουν ότι ο χώρος ήταν τόπος λατρείας αρχαίων θεών.
Ο επισκέπτης μετά από μια υπέροχη διαδρομή θα βρεθεί στο σπήλαιο για να θαυμάσει τα φυσικά γλυπτά που έχουν σχηματιστεί από τους σταλακτίτες και τους σταλαγμίτες.
Νεραϊδοσπηλιά
Η σπηλιά που, σύμφωνα με την παράδοση, κατοικούνταν από τις νεράιδες του Παρνασσού, βρίσκεται έξω από την Βάργιανη.
Ακολουθώντας το μοναδικό μονοπάτι που οδηγεί σ’ αυτήν, μετά από μια διαδρομή πνιγμένη στο πράσινο και με εξαιρετική θέα, θα βρεθείτε μπροστά σε ένα εκπληκτικό θέαμα. Μία σπηλιά γεμάτη λίμνες, σταλακτίτες και σταλαγμίτες, που στο πέρασμα των αιώνων δημιούργησαν εξαίσια γλυπτά.
Το βάθος του σπηλαίου εκτιμάται ότι φτάνει τα 100μ. Αποτελείται από δύο θαλάμους, ενώ στο εσωτερικό του υπάρχουν περίπου 10 λεκάνες με βάθος πάνω από 1 μέτρο.
Στη χαράδρα της Βελίτσας στην Τιθορέα, βρίσκεται η σπηλιά του Οδυσσέα Ανδρούτσου, που κάποτε ήταν το σπίτι του οπλαρχηγού, ενώ στη Μαριολάτα βρίσκεται η διαμπερής Μπαρουτοσπηλιά.
Δελφοί
Η Αράχωβα ευνοήθηκε από την γειτνίασή της με τους Δελφούς, καθώς επωφελήθηκε από την επισκεψιμότητα του αρχαιολογικού τόπου. Οι Δελφοί βρίσκονται στις νότιες πλαγιές του Παρνασσού και χιλιάδες τουρίστες από τα πιο απίθανα μέρη του κόσμου τους επισκέπτονται για να βρεθούν εκεί όπου η Πυθία προφήτευε τα μελλούμενα και τη μοίρα των ανθρώπων. Τα αξιοθέατα των Δελφών είναι αναρίθμητα. Τα σημαντικότερα από αυτά, είναι ο Ναός του Απόλλωνα, το Αρχαιολογικό Μουσείο Δελφών, το Αρχαίο Θέατρο Δελφών, ο Θησαυρός των Αθηναίων, η Ιερά Οδός, η Κασταλία Πηγή, ο Θόλος της Αθηνάς Προναίας.
Η Μονή του Οσίου Λουκά
Απέχει 24 χλμ. από την Αράχωβα και είναι χτισμένη στους δυτικούς πρόποδες του Ελικώνα κάτω από την ακρόπολη της αρχαίας Στείριδας, στην οποία οφείλει και το προσωνύμιο Όσιος Λουκάς ο Στειριώτης. Πρόκειται για ένα αρχιτεκτονικό κόσμημα βυζαντινής τέχνης του 11ου αι., που από το 1990 περιλαμβάνεται στον κατάλογο μνημείων παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO.
Οι δύο μεγάλες εκκλησίες, της Παναγίας και του Καθολικού, καθώς και όλα τα κτίσματα του μοναστηριακού συγκροτήματος, προκαλούν θρησκευτικό δέος και θαυμασμό στους προσκυνητές, αλλά αποτελούν και αντικείμενα αρχιτεκτονικής μελέτης από τους ειδικούς.
Σε κάθε γωνιά της μονής ξεδιπλώνονται κομμάτια της ελληνικής ιστορίας, από την Φραγκοκρατία μέχρι και τον Β’ Παγκόσμιο πόλεμο. Οι πληγές που άφησαν στο πέρασμά τους οι κατακτητές αποκαταστάθηκαν σταδιακά και ολοκληρώθηκαν το 1989.
Τα Ιερά λείψανα του Οσίου Λουκά, τα οποία είχαν μεταφερθεί από τους Σταυροφόρους τον 13ο αι. στο Βατικανό, βρέθηκαν τελικά στη Βενετία και στις 13 Δεκεμβρίου του 1986 επέστρεψαν στη λειψανοθήκη του Καθολικού.
Αγόριανη
Απέχει μόλις 20 λεπτά οδικώς από την Αράχωβα.
Με φυσικά τοπία, δάση και καταρράκτες που συγκλονίζουν, το χωριό του Παρνασσού με τη διπλή ονομασία (Αγόριανη ή Επτάλοφος) μαγνητίζει πολλούς επισκέπτες της Αράχωβας ως ένας εναλλακτικός προορισμός για βόλτα μέσα στα έλατα και καλό ρουμελιώτικο φαγητό. Η Αγόριανη φημίζεται για τις συχνές χιονοπτώσεις που κάνουν το τοπίο παραμυθένιο.
Η Λίμνη Πινιγούρα στο Λιβάδι
Μια μαγική εικόνα που εμφανίζεται αργά το χειμώνα και την άνοιξη, για να εξαφανιστεί το καλοκαίρι, δημιουργεί η Λίμνη Πινιγούρα στο Λιβάδι Αράχωβας που σχηματίζεται από τις βροχές και το λιώσιμο του χιονιού στον Παρνασσό.
Η λίμνη κάνει το τοπίο ειδυλλιακό και προσφέρει στους επισκέπτες της την ευκαιρία να κάνουν κανό μέσα στη λίμνη, αλλά και πεζοπορία ή ποδηλασία γύρω από αυτήν. Πρόκειται για μια λίμνη με μικρό βάθος που κάνει την εμφάνισή της μόνο όταν το επιτρέπουν οι καιρικές συνθήκες, δηλαδή έντονες βροχοπτώσεις και οι πλούσιες χιονοπτώσεις.
Η επίσκεψη στη λίμνη από το Μάρτιο μέχρι το Μάιο θεωρείται must, σε όσους ταξιδεύουν στην Αράχωβα και τη γύρω περιοχή.
