Η πανέμορφη Λέσβος με τα πολλά νερά, την πλούσια χλωρίδα και πανίδα, τους φημισμένους ελαιώνες, το γλυκό μεσογειακό κλίμα βρίσκεται στο βορειοανατολικό Αιγαίο και πρωτεύουσά της είναι η Μυτιλήνη. Η Μυτιλήνη συνδέεται ακτοπλοϊκά με το λιμάνι του Πειραιά και αεροπορικά με το αεροδρόμιο Ελευθέριος Βενιζέλος της Αθήνας.
H Λέσβος ανήκει στον Νομό Λέσβου, ο οποίος περιλαμβάνει, ακόμα, τη Λήμνο και τον Άγιο Ευστράτιο, ενώ απέχει μερικά μίλια από τις νοτιοδυτικές ακτές της Τουρκίας.
Είναι το τρίτο σε μέγεθος νησί της Ελλάδας, μετά την Κρήτη και την Εύβοια, με έκταση 1.630 τετραγωνικά χιλιόμετρα και ακτογραμμή 370 χιλιόμετρα.
Κατά τα προϊστορικά χρόνια την ονόμαζαν Λασία, για την πλούσια και δασώδη βλάστησή της. Ακόμη, την ονόμαζαν Ιμερτή (λαχταριστή), Πελασγία, Αιολίδα και Μακαρία. Το όνομα Λέσβος το πήρε από τον μυθικό ήρωα Λέσβο, που έφτασε στο νησί μαζί με Λαπίθες (μυθολογικά όντα) από τη Θεσσαλία και παντρεύτηκε την κόρη του οικιστή Μάκαρα, τη Μήθυμνα.
Στα προϊστορικά χρόνια αποτελούσε σημαντικό κέντρο πολιτισμού του βορειανατολικού Αιγαίου, ενώ, κατά την αρχαϊκή εποχή, 7ος-6ος αιώνας π.X., γνώρισε μεγάλη οικονομική, εμπορική και πνευματική ακμή.
Στην επανάσταση του 1821 αναδείχθηκαν πολλοί Λέσβιοι αγωνιστές. Η Λέσβος απελευθερώθηκε το 1912 με τη Συνθήκη της Λωζάνης. Μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή (1922) και τη συμφωνία για ανταλλαγή πληθυσμών, πολλοί πρόσφυγες από τα μικρασιατικά παράλια εγκαταστάθηκαν στο νησί.
Η προσφορά της Λέσβου στις τέχνες και στα γράμματα υπήρξε ανεκτίμητη. Από εδώ κατάγονταν η λυρική ποιήτρια της αρχαιότητας Σαπφώ και ο αρχαίος ποιητής Αλκαίος. Εδώ, γεννήθηκαν εξέχουσες προσωπικότητες, όπως ο λυρικός ποιητής Αρίωνας, ο ποιητής και μουσικός Τέρπανδος, ο φιλόσοφος Θεόφραστος, ο πολιτικός και στρατιωτικός ηγέτης της Μυτιλήνης και ένας από τους επτά σοφούς της αρχαίας Ελλάδας Πιττακός ο Μυτιληναίος, ο ζωγράφος Θεόφιλος, ο λογοτέχνης Ηλίας Βενέζης, ο συγγραφέας Στράτης Μυριβήλης, ο λογοτέχνης Αργύρης Εφταλιώτης (Κλεάνθης Μιχαηλίδης), ο ζωγράφος Γεώργιος Ιακωβίδης και ο τεχνοκριτικός, εκδότης καλλιτεχνικών εντύπων και συλλέκτης έργων τέχνης Στρατής Ελευθεριάδης.
Η πόλη της Μυτιλήνης
Η ιστορία της ξεκινάει από τον 10ο αιώνα π.Χ. Σε αυτήν θα θαυμάσετε το «Άγαλμα της Ελευθερίας», την εκκλησία του Αγίου Θεράποντα με τον μεγαλόπρεπο τρούλο της, τον Μητροπολιτικό Ναό του Αγίου Αθανασίου, σημαντικά οθωμανικά μνημεία, όπως το Γενί και το Τσαρσί τζαμί, και το επιβλητικό κάστρο της εποχής του αυτοκράτορα Ιουστινιανού.
Απολαύσετε βόλτες στην Προκυμαία με τα εντυπωσιακά νεοκλασικά κτίρια, τα εστιατόρια και τα καφέ, στα σοκάκια της πόλης, αλλά και στην οδό Ερμού με τα μοντέρνα καταστήματα, τα παλαιοπωλεία, τα ουζερί και τα ταβερνάκια. Στη γειτονική περιοχή Βαρειά, το διάσημο μουσείο του λαϊκού ζωγράφου Θεόφιλου και το Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης με έργα των Ματίς, Μιρό, Πικάσο, Τσαρούχη έχουν ανοιχτές τις πόρτες τους για σας.
Ιερός Ναός Αγίου Θεράποντος Μυτιλήνης
Η εκκλησία είναι αφιερωμένη στον Άγιο Θεράποντα.
Την ανέγερση του ναού οραματίστηκε ο μητροπολίτης Μυτιλήνης Καλλίνικος, μετέπειτα Πατριάρχης Αλεξανδρείας. Με πρωτοβουλία του διενεργήθηκαν έρανοι για την οικοδόμησή του.
Η Ανέγερση του ναού ξεκίνησε στις αρχές του 19ου αιώνα και ολοκληρώθηκε το 1935. Τα έργο ανέλαβε ο αρχιτέκτονας, με καταγωγή από τη Μυτιλήνη, Αργύρης Αδαλής. Το 1900, αν και ημιτελής ακόμα, ο ναός άρχισε να λειτουργεί.
Ο ναός είναι βυζαντινού ρυθμού. Ωστόσο, το μνημείο συνδυάζει σύγχρονες αρχιτεκτονικές τάσεις που επικράτησαν στη Δυτική Ευρώπη, δηλαδή μπαρόκ, ροκοκό, νεοκλασικισμό. Επιπλέον, ενσωματώνει γοτθικά στοιχεία, τα οποία του χαρίζουν ένα ξεχωριστό στυλ, μοναδικό στην Ελλάδα!
Ναός Αγίου Αθανασίου Μυτιλήνης
Ο μητροπολιτικός ναός της Μυτιλήνης βρίσκεται στο κέντρο της πόλης και είναι αφιερωμένος στον Άγιο Αθανάσιο. Χρονολογείται στα τέλη του 16ου – αρχές 17ου αιώνα.
Εικάζεται ότι ο ναός έγινε μητροπολιτικός το 1721, όταν ο μητροπολίτης Μυτιλήνης, Νικόδημος Αίναζης, έχτισε στον περίβολο του ναού τη μητροπολιτική του κατοικία.
Εσωτερικά είναι κοσμημένος με αγιογραφίες του Λέσβιου ζωγράφου Bασιλείου Κεσακλή, τις οποίες φιλοτέχνησε το 1901. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το τέμπλο του ναού, ένα από τα ωραιότερα δείγματα της μεταβυζαντινής ξυλογλυπτικής της Λέσβου.
Κάστρο Μυτιλήνης
Στο βόρεια πλευρά της πόλης της Μυτιλήνης, ανάμεσα σ’ ένα καταπράσινο πευκώνα και τη θάλασσα, υψώνεται το κάστρο της Μυτιλήνης. Διατηρείται σε αρκετά καλή κατάσταση και αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα κάστρα της Μεσογείου, καλύπτοντας έκταση 200 στρεμμάτων.
Δομικά, Αρχιτεκτονικά, Οχυρωματικά Στοιχεία
Από μορφολογικής άποψης, το κάστρο διαιρείται σε τρία τμήματα:
- Την Ακρόπολη ή το Επάνω Κάστρο στο βόρειο και ψηλότερο σημείο του λόφου.
- Την κυρία περίβολο ή το Μεσαίο Κάστρο, το μεγαλύτερο σε έκταση τμήμα, το οποίο διαμορφώθηκε από τους Γατελούζους (Ιταλοί άρχοντες της Λέσβου).
- Το Κάτω Κάστρο στη βορειοδυτική πλευρά, το μεγαλύτερο μέρος του οποίου κατασκευάστηκε επί Τουρκοκρατίας.
Διασώζεται το παλάτι των Γατελούζων. Πρόκειται για έναν τετράγωνο πέτρινο πύργο, όπου με ευδιάκριτα ανάγλυφα σχήματα παριστάνονται το οικόσημο των Γατελούζων και παραστάσεις Ρωμαϊκών μονομαχιών.
Επίσης, στην εξωτερική πύλη υπάρχει πλάκα με το οικόσημο των Παλαιολόγων (τελευταία αυτοκρατορική οικογένεια της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας). Κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας, πραγματοποιήθηκαν προσθετικές εργασίες και κατασκευάστηκε ένα Τούρκικο Ιεροδιδασκαλείο, κτίσμα που σώζεται μέχρι σήμερα.
Μέσα στο κάστρο σώζονται υπόγειες στοές, οι οποίες λειτουργούσαν ως καταφύγιο για τα γυναικόπαιδα της πόλης σε περιόδους πολέμου, καθώς και υδατοδεξαμενή χωρητικότητας 4.000 κ.μ.
Γενί Τζαμί Μυτιλήνης
Το τζαμί χτίστηκε από τον ανώτατο διοικητή της τότε οθωμανικής Λέσβου, Μουσταφά Αγά Κουλαξίζη, γύρω στα 1825. Πρόκειται για το μεγαλύτερο και νεότερο ισλαμικό τέμενος της Μυτιλήνης, στο κέντρο της άλλοτε τουρκικής αγοράς, στη σημερινή συνοικία της Επάνω Σκάλας.
Το κτίσμα ήταν λιθόδμητο και συνδύαζε στοιχεία βυζαντινής και οθωμανικής τεχνοτροπίας. Στο εσωτερικό του ιδιαίτερα εντυπωσιακό είναι το Μιχράμπ (ημικυκλική εσοχή που υπάρχει στο τείχος ενός ισλαμικού τεμένους). Στη βόρεια πλευρά του αύλειου χώρου του τοποθετούταν το οίκημα του Μουφτή (ιερατικός βαθμός του Ισλάμ).
Μόλυβος, ένας και μοναδικός
Βρίσκεται στο βορειοανατολικό τμήμα της Λέσβου και απέχει από την πρωτεύουσα του νησιού, τη Μυτιλήνη, 59 χιλιόμετρα.
Ο Μόλυβος ή Μήθυμνα είναι ένας από τους ομορφότερους παραδοσιακούς και διατηρητέους οικισμούς, όχι μόνο της Λέσβου, αλλά και ολόκληρου του Αιγαίου.
Το καλοδιατηρημένο του κάστρο και τα στενά του ανηφορικά σοκάκια, γεμάτα με αρχοντικά σπίτια, είναι μόνο μερικά από τα χαρακτηριστικά που καθηλώνουν τους επισκέπτες του.
Η μοναδική του θέα, καθώς βρίσκεστε μπροστά στην είσοδο του κάστρου, το γραφικό του λιμανάκι στην άκρη του οικισμού, τα γραφικά του μαγαζάκια με τις καλοστολισμένες βιτρίνες, οι μυρωδιές από τα εδέσματα που προσφέρουν οι ταβέρνες και τα ουζερί του συμπληρώσουν την εικόνα που θα κρατήσετε για πάντα στη μνήμη σας, μόλις φύγετε από τον Μόλυβο ή τη Μήθυμνα.
Το βυζαντινό κάστρο δεσπόζει πάνω στον λόφο που, φυσικά, είχε χρησιμοποιηθεί και για την οχύρωση της αρχαίας πόλης. Παρά την προνομιούχα του θέση δεν κατάφερε να αντισταθεί στους επίδοξους κατακτητές του, τους Καταλανούς, τους Τούρκους και τους Αινετούς. Η θέα που προσφέρει προς το Αιγαίο είναι, πάντως, μοναδική και αξίζει να ανεβείτε μέχρι το τέρμα του δρόμου για να την απολαύσετε!
Το Απολιθωμένο Δάσος
Πρόκειται για ένα από τα ωραιότερα και παλαιότερα μνημεία γεωλογικής κληρονομιάς παγκοσμίως.
Το προστατευόμενο από την Unesco γεωπάρκο έχει έκταση 150.000 τετραγωνικά μέτρα. Περιλαμβάνει εκατοντάδες όρθιους ή πεσμένους απολιθωμένους κορμούς δέντρων και ηφαιστειακά πετρώματα.
Δεν χρειάζεται να το περπατήσετε όλο, αφού στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας στο Σίγρι, το οποίο έχει ενταχθεί στο παγκόσμιο δίκτυο γεωπάρκων της Unesco, η περιέργειά σας θα ικανοποιηθεί και με το παραπάνω.
Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Απολιθωμένου Δάσους Λέσβου
Ιδρύθηκε το 1994 με σκοπό να μελετήσει, να αναδείξει και να προστατεύσει το Απολιθωμένο Δάσος Λέσβου. Αποτελεί κοινωφελές νομικό πρόσωπο και εποπτεύεται από το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού. Συνεργάζεται με το Παγκόσμιο Δίκτυο Γεωπάρκων της UNESCO, το Δίκτυο Ευρωπαϊκών Γεωπάρκων, με επιστημονικούς φορείς, Μουσεία, Πανεπιστήμια και Ερευνητικά Κέντρα από την Ελλάδα και το εξωτερικό.
Η έδρα του Μουσείου βρίσκεται στον οικισμό Σίγρι της δυτικής Λέσβου, στο κέντρο της προστατευόμενης περιοχής του Απολιθωμένου Δάσους, ένα διατηρητέο φυσικό μνημείο με παγκόσμια αναγνώριση.
Οι εκθέσεις του Μουσείου περιλαμβάνουν δύο μόνιμους εκθεσιακούς χώρους.
Αίθουσα «Η Εξέλιξη των Φυτών στη Γη»
Η πρώτη αίθουσα των μόνιμων εκθέσεων του Μουσείου είναι αφιερωμένη στο Απολιθωμένο Δάσος Λέσβου και την εξέλιξη των φυτών στη γη. Μέσα από σπάνια απολιθώματα παρουσιάζεται η εξέλιξη των φυτών στη γη. Απολιθωμένοι κορμοί, κλαδίσκοι, εντυπωσιακά απολιθωμένα φύλλα και αποτυπώματα φύλλων, καρποί και ρίζες των δένδρων παρουσιάζονται μπροστά σε μεγάλων διαστάσεων γραφήματα των φυτών που αντιπροσωπεύουν.
Αίθουσα «Η Εξέλιξη του Αιγαίου»
Σε αυτήν την αίθουσα παρουσιάζονται, μέσα από εντυπωσιακές μακέτες και γραφήματα, τα γεωλογικά φαινόμενα και οι διεργασίες που συνέβαλαν στη δημιουργία του Απολιθωμένου Δάσους, καθώς και η γεωλογική ιστορία της λεκάνης του Αιγαίου τα τελευταία 20 εκατομμύρια χρόνια. Παρουσιάζεται η εξελικτική ιστορία της ηφαιστειακής δραστηριότητας στον ελληνικό χώρο. Θα δείτε εντυπωσιακά ορυκτά και πετρώματα, αλλά και εργαλεία από τη Λέσβο παλαιολιθικής εποχής από πυριτόλιθο. Επίσης, θα έχετε τη δυνατότητα να μάθετε σεισμολογικά δεδομένα από όλο τον κόσμο και να παρακολουθήσετε την καταγραφή σεισμικών δονήσεων σε πραγματικό χρόνο, οι οποίες καταγράφονται από το Σεισμολογικό Σταθμό Σιγρίου.
Εντός του Μουσείου λειτουργεί σεισμική τράπεζα προσομοίωσης καταστροφικών σεισμών από όλο τον κόσμο. Η σεισμική τράπεζα θα σας προσφέρει μια ρεαλιστική εμπειρία της σεισμικής δόνησης. Έτσι, θα κατανοήσετε πλήρως το φαινόμενο και θα ενημερωθείτε για τη σωστή αντιμετώπιση του σεισμικού κινδύνου.
Ιδιαίτερη βαρύτητα έχει δοθεί στην υλοποίηση εκπαιδευτικών προγραμμάτων και τη δημιουργία εκπαιδευτικού υλικού για όλες τις βαθμίδες εκπαίδευσης. Κάθε χρόνο τα εκπαιδευτικά προγράμματα του Μουσείου προσελκύουν μαθητές τόσο από τη Λέσβο όσο και από την υπόλοιπη Ελλάδα και το εξωτερικό.
Το Μουσείο αποτελεί δυναμικό μοχλό πολιτιστικής, οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης της περιοχής. Κάθε χρόνο στις εγκαταστάσεις του πραγματοποιούνται διεθνή επιστημονικά συνέδρια, εκθέσεις, διαλέξεις, προβολές, ποικίλες εκδηλώσεις. Επίσης, τους καλοκαιρινούς μήνες διοργανώνει το οικολογικό και πολιτιστικό φεστιβάλ «Γιορτές της Γης» και την καλοκαιρινή πολιτιστική εκδήλωση «Γιορτή Αγροτουρισμού».
Αυθεντικά χωριά
Οι οικισμοί της Λέσβου είναι μια ανοιχτή και φιλόξενη αγκαλιά για όλους. Αξίζει να επισκεφθείτε:
Το Πλωμάρι: Η πρωτεύουσα του ούζου, με κεντρική αγορά που σφύζει από ζωή και παλιά καφενεία με ελληνικό καφέ στη χόβολη.
Την Αγιάσο: Διατηρητέος παραδοσιακός οικισμός στις πλαγιές του όρους Όλυμπος. Στα λιθόστρωτα σοκάκια της θα βρείτε καταστήματα που πουλάνε ξυλόγλυπτα και υφάσματα. Επισκεφθείτε την εκκλησία της Παναγίας με την εικόνα που χρονολογείται από τον 4ο αιώνα και θεωρείται θαυματουργή.
Την Πέτρα: Από τους εντυπωσιακότερους οικισμούς της Λέσβου, με την υπέροχη θέα από την εκκλησία της Παναγίας.
Τη Σκάλα Συκαμιάς: Τα παλιά επιβλητικά σπίτια της θα σας εντυπωσιάσουν. Το ίδιο και το εκκλησάκι της Παναγίας Γοργόνας.
Το χωριό Ασώματος: Εδώ θα αγοράσετε ξυλόγλυπτα, χειροποίητες βυσσινάδες και γλυκά του κουταλιού.
Τον Μανταμάδο: Διάσημος για τα φρέσκα τυροκομικά προϊόντα και τα κεραμικά του. Επισκεφθείτε τους αγγειοπλάστες στα εργαστήριά τους και ανακαλύψτε πώς δημιουργούν τα έργα τους με τον τροχό. Στην ίδια περιοχή, έξω από το διάσημο μοναστήρι του Ταξιάρχη, θα βρείτε ένα γραφικό καφενεδάκι με πεντανόστιμους λουκουμάδες και ντόπια προϊόντα στη σκιά των πλατανιών.
Την Αγία Παρασκευή: Σε αυτήν διοργανώνεται το τελευταίο σαββατοκύριακο του Ιουνίου το περίφημο «Πανηγύρι του Ταύρου».
Το Σίγρι: Στο πανηγύρι του Αϊ Γιάννη του Κλήδονα, στις 24 Ιουλίου, οι κάτοικοι ανάβουν φωτιές και πηδούν στα «κάψαλα» μέσα στα δρομάκια του χωριού.
Απίστευτες παραλίες
259 χιλιόμετρα ακτογραμμής, εννέα παραλίες με Γαλάζια Σημαία το 2014 και κρυστάλλινα νερά με βάθος ιδανικό για όσους κάνουν καταδύσεις!
Στον Μόλυβο, θα βρείτε οργανωμένες παραλίες με beach bar και θα δοκιμάσετε φρέσκο ψάρι στις κοντινές ταβέρνες.
Στην Εφταλού, θα απολαύσετε τις ιαματικές πηγές και τα κρυστάλλινα νερά της διάσημης παραλίας της.
Στο Τάρτι, στον κόλπο Γέρας, θα ψαρέψετε και θα φάτε φρέσκα θαλασσινά στα ταβερνάκια.
Στη Σκάλα Καλλονής, με την ωραία αμμουδιά της, θα πιείτε ούζο και θα δοκιμάσετε τη διάσημη ομώνυμη σαρδέλα.
Στα δυτικά του νησιού, στο Σίγρι, θα κολυμπήσετε κάτω από το κάστρο, ενώ οι surfers θα προτιμήσουν τη γειτονική παραλία της Φανερωμένης.
Οι νεανικές παρέες συχνάζουν στην οργανωμένη παραλία της Σκάλας Ερεσσού, στο Κανόνι και στον Άγιο Ερμογένη, κοντά στην πρωτεύουσα.
Οι οικογένειες προτιμούν την Πέτρα, τα Βατερά με υποδομές για θαλάσσια σπορ, την Άναξο με τα ταβερνάκια της και τη θέα στο κάστρο του Μολύβου και την οργανωμένη πλαζ Τσαμάκια, κοντά στη Μυτιλήνη.
Αν θέλετε ηρεμία και να αποφύγετε την πολυκοσμία, επιλέξτε τις παραλίες Τσόνια, Χρούσο, Χρυσή Ακτή και Άντισσα.
Ιαματικές πηγές και καταρράκτες
14 καταρράκτες «διασκορπισμένοι» σε όλο το νησί και τα ιαματικά λουτρά Θερμής, Λισβορίου, κόλπου Γέρας, Εφταλούς, Πολιχνίτου θα αναθερμάνουν για τα καλά τη σχέση με το σώμα σας.
Στην περιοχή της Ερεσσού, μέσα σε έναν μεγάλο ελαιώνα, λειτουργεί ένα κέντρο Διαλογισμού που εφαρμόζει τις θεραπείες του διάσημου Ινδού μυστικιστή και φιλοσόφου Όσσο.
Birdwatching
Πολλά ενδημικά και αποδημητικά πουλιά από την Ασία, την Αφρική και την Ευρώπη, τουλάχιστον 134 διαφορετικά είδη, επισκέπτονται τη Λέσβο.
Φυσιολάτρες και επιστήμονες θα παρατηρήσουν μαυροπελαργούς, λευκοπελαργούς, καστανόχηνες, αβοκέτες, κρασοπούλια, θαλασσοκόρακες, ροζ φλαμίγκο στην Αγία Παρασκευή και τη Καλλονή, που αποτελούν καταφύγιο και τόπο αναπαραγωγής σπάνιων και προστατευόμενων πουλιών.
Τα νησάκια Γλαρονήσι και Μυρμίγκι είναι προστατευόμενη ζώνη άγριας ορνιθοπανίδας, ενώ στον Άγιο Γεώργιο λειτουργεί οικολογικό παρατηρητήριο.
Ούζο ευφραίνει καρδίαν, πάντα με μεζέ
Μετά τη Μικρασιατική καταστροφή, οι ρακιτζίδες ήρθαν στην Ελλάδα και το ούζο βρήκε στη Λέσβο την ιδανική του πατρίδα, λόγω των αμπελώνων της και την εξαιρετικής ποιότητας γλυκάνισού της. Απολαύστε το σκέτο ή με νερό και συνοδέψτε το με μεζέδες όλων των ειδών, φρέσκο ψάρι, το φημισμένο λάδι και τις ελιές της Μυτιλήνης, το πεντανόστιμο λαδοτύρι.
Ξεχωριστή εμπειρία, το ούζο που συνοδεύεται με τη διάσημη σαρδέλα Καλλονής. Κάποιοι από τους τοπικούς μεζέδες είναι τα κουταβάκια (μικρά σκυλόψαρα), τα σαλάχια, οι γκιουλμεζέδες (τυροπιτάκια με δυόσμο), τα κολοκυθολούλουδα γεμιστά με τυρί και οι λακέρδες παστωμένες.